Κείμενο – φωτογραφίες: Νίκος Λυμπερόπουλος
Αν και Άνοιξη, η νύχτα ήταν πέρα για πέρα χειμωνιάτικη με ότι αυτό συνεπάγεται γι’ αυτό είχαμε εφοδιαστεί με ζεστά ρούχα και αδιάβροχες νιτσεράδες. Στόχος μας τα πεντανόστιμα καλαμάρια που τα συναντάμε κυρίως νύχτα, ή ξημέρωμα.
Το πρόγραμμα έλεγε άφιξη στο λιμάνι κατά τις 5.00, ώστε 6.00 το πρωί να βρισκόμαστε στον τόπο που είχαμε προεπιλέξει, έτσι κι έγινε!
Μετά από μια δεκάλεπτη πλεύση, σταματήσαμε και βγάλαμε τα εργαλεία πού είχαμε ετοιμάσει για το συγκεκριμένο ψάρεμα. Σίδερο δεν ρίξαμε, αφήσαμε τις βάρκες μας να τις παρασύρει γλυκά το ουσιαστικά ανύπαρκτο αεράκι. Το βυθόμετρο μετρούσε 15 έως 22 μέτρα, ήταν η ξέρα που θέλαμε με τις πυκνές φυκιάδες και τις ξέρες ανάμεσα σε διαστήματα άμμου, εκεί στριφογυρίζουν ψαράκια, εκεί στήνουν καρτέρι και τα καλαμάρια για να φάνε.
Τα ψαράκια ήταν στη θέση τους δεμένα όπως έπρεπε, οι πετονιες ξετυλίχτηκαν και οι μολυβήθρες άρχισαν την τρελή τους πορεία προς το βυθό. Σε λίγη ώρα ακούστηκαν τα πρώτα γέλια, η καλαμαριέρα είχε τσακώσει από τα μουστάκια το πρώτο καλαμάρι πού ακολούθως οδηγήθηκε στο ψυγείο, αφού μας έριξε μια γερή πιτσιλιά!
Κάποιες φορές χρειάστηκε να μειώνουμε ή να αυξάνουμε τα μέτρα της πετονιάς μας για να βρίσκουμε το κοπάδι, αλλά η τύχη μας χαμογελούσε εκείνο το ξημέρωμα..
Όταν πια γεμίσαμε από καλαμάρια και κρύο, πήραμε το δρόμο του γυρισμού ενώ ο ήλιος είχε κάνει την εμφάνισή του για τα καλά.
Φτάνοντας στο λιμάνι μας περίμενε και η υπόλοιπη συντροφιά, όπου άρχισαν τα πειράγματα και τα αστεία. Τα κάρβουνα στην ψηστιέρα είχαν πέσει και κατά τις 11 το πρωί ήταν έτοιμα να δεχθούν το νοστιμότατο έδεσμα πού μας είχε προσφέρει η θάλασσα, αφού πριν γευτήκαμε την πρωινή κακαβιά που ετοιμάζει ο Καζάκος.
Η πλάκα βέβαια ξανάγινε, ακούστηκε ως συνήθως για ακόμη μια φορά:
– Αυτά ρε σεις είναι φρέσκα; …και άλλα πολλά!
Το Καλαμάρι
Το καλαμάρι είναι μαλάκιο κεφαλόποδο και ανήκει στα δεκάποδα. Η επιστημονική του ονομασία είναι τευθίς. Έχει μακρόστενο σώμα με μεγάλες τριγωνικές φτερούγες στο κάτω μέρος του, ενώ ξεχωρίζουν δύο από τα πλοκάμια του πού είναι μεγαλύτερα από τα άλλα. Το χρώμα του είναι λευκορόδινο και μέσα σ’ αυτό υπάρχει ένα λεπτό ζελατινοειδές κόκαλο. Με τις βεντούζες πού έχει στις άκρες των μεγάλων του πλοκαμιών πιάνει τα μικρά ψάρια πού περνούν από μπροστά του και τους ρουφά το μυαλό. Έχει νοστιμότατο κρέας το οποίο χρησιμοποιούμε εκτός των άλλων για δόλωμα σε παραγάδια, καθετές κλπ.
Τα καλαμάρια ζουν κατά σμήνη και τα βρίσκουμε στις αποχές ή και πιο ανοικτά, κοντά στον αφρό αλλά και παρακάτω ανάλογα τις διαθέσεις τους.
Τα θράψαλα είναι παραλλαγή του καλαμαριού αλλά δεν διαθέτουν τα χρώματά του. Οι φτερούγες του είναι μικρότερες, πιο τριγωνικές και βρίσκονται πιο πίσω στο σώμα του σε σχέση με το καλαμάρι.
Το αλιευτικό εργαλείο
Δένουμε πάνω σε πετονιά 60 έως 80 mm, τρείς έως πέντε, ή και παραπάνω καλαμαριέρες – ψαράκια διαφόρων φωσφορούχων χρωμάτων για τη νύχτα, (ενώ προτιμούμε έντονο κόκκινο, πράσινο ή πορτοκαλί για την ημέρα) με παράμαλλο μήκους 5 – 6 πόντων, διαμέτρου 30 – 45 mm, σε απόσταση καλαμαριέρας από καλαμαριέρα 40 έως 60 πόντους. Η απόσταση αυτή αυξάνεται όσο πιο βαθιά ψαρεύουμε.
Στο τέλος δένουμε βαρίδι σε σχήμα αχλαδιού, το οποίο καλό θα είναι να διαθέτει και στριφτάρι.
Πως ψαρεύουμε καλαμάρια
Τα καλαμάρια και τα θράψαλα τα ψαρεύουμε με καλαμαριέρες νύχτα με φεγγάρι, ξημέρωμα ή σούρουπο, από τον Οκτώβριο μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου.
Ένας από τους αποδοτικότερους τρόπους ψαρέματος καλαμαριών και θράψαλων είναι ο τύπου καθετής.
Ρίχνουμε την πετονιά μας κι αφού πατώσει σηκώνουμε μισή οργιά. Καθώς η βάρκα μας μετακινείται κουνάμε το χέρι μας πάνω κάτω αργά, σηκώνουμε λίγο και επαναλαμβάνουμε μέχρι να συναντήσουμε το κοπάδι. Κατ’ αυτό τον τρόπο τα ψαράκια-καλαμαριέρες μοιάζουν ζωντανά, έτσι καλαμάρια και θράψαλα ξεγελιούνται και απλώνουν τα πλοκάμια για να τα πιάσουν. Εκείνη τη στιγμή αισθανόμαστε ένα βάρος, αμέσως τραβάμε με μια κοφτή κίνηση για να καρφώσουμε το κεφαλόποδο με τις βελόνες της καλαμαριέρας, ενώ μετά σηκώνουμε προς τα πάνω την πετονιά με σταθερό ρυθμό ώστε να το φέρουμε στη βάρκα.
Προσοχή! Όταν επάνω στις καλαμαριέρες μας εντοπίσουμε βεντούζες καλαμαριών, αυτό σημαίνει ότι είναι χορτάτα. Επίσης στην περίπτωση πού κοπεί πλοκάμι καθώς ανεβάζουμε το καλαμάρι, καλύτερα ν’ αλλάξουμε θέση γιατί φεύγοντας τρομαγμένο από το σοκ, συμπαρασύρει και όλο το υπόλοιπο κοπάδι μαζί του.
Τρώγοντας Καλαμάρια
Αυτό είναι το ευκολότερο κομμάτι! Τα καλαμάρια τρώγονται ψητά, τηγανητά, μαγειρευτά στην κατσαρόλα, ενίοτε και βραστά.
Ψητά στα κάρβουνα γεμισμένα με τυρί και ψιλοκομμένο μαϊντανό, είναι αριστούργημα..
Όσον αφορά τα θράψαλα έχουν ένα μυστικό στο καθάρισμα, πρέπει να βγάλουμε την εξωτερική πέτσα τους και μια ακόμη λεπτή που ακολουθεί, αμέσως μετά τα ψήνουμε ή τα τηγανίζουμε.
Κείμενο – φωτογραφίες: Νίκος Λυμπερόπουλος
