Επιμέλεια – φωτογραφίες: Νίκος Λυμπερόπουλος
Το πιο επιτυχημένο ψάρεμα είναι εκείνο κατά το οποίο χρησιμοποιούμε το κατάλληλο δόλωμα στην κατάλληλη περιοχή, αρκεί βέβαια να γνωρίζουμε και το κάθε ένα. Ζωντανά δολώματα μπορούμε να συλλέξουμε μόνοι μας ή να τα αγοράσουμε από τα καταστήματα ειδών αλιείας, που είναι και το απλούστερο. Στόχος μας πάντα ένα καλό μεγάλο ψάρι!
Σας παρουσιάζουμε τα βασικότερα σκουλήκια, ενώ θα επανέλθουμε με κάποια πιο εξειδικευμένα και σπανιότερα.
Φαραώ:
Πρόκειται για ένα από τα δημοφιλέστερα, ακριβότερα και αποδοτικότερα σκουλήκια. Το μήκος του μπορεί να πλησιάσει τα δύο μέτρα. Από τη συλλογή ή την αγορά του μέχρι τη χρήση του, το διατηρούμε μέσα σε δοχείο που περιέχει δύο δάχτυλα περίπου θαλασσινό νερό, όχι παραπάνω. Μπορεί να διατηρηθεί ζωντανό με συχνή αλλαγή νερού σε δροσερό περιβάλλον έως και δυο μήνες. Είναι το δόλωμα που διαθέτει τα πιο πολλά θετικά χαρακτηριστικά. Το κομμάτι που είναι περασμένο στο αγκίστρι, συνεχίζει να κινείται. Το αίμα που φεύγει από το σώμα του, μαλαγρώνει τη γύρω από το δόλωμα περιοχή, ενώ η ικανότητά του να φωσφορίζει και το σκληρό κρέας του το κατατάσσουν στα πιο αποτελεσματικά δολώματα.
Προσοχή, το κόβουμε ξεκινώντας πάντα από την ουρά και ποτέ από το κεφάλι για να διατηρηθεί ζωντανό και να μην μας δαγκώσει.. Κόβεται με το παραμικρό, γι’ αυτό επιλέγουμε με το μάτι το κομμάτι που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε και μόλις πιάσουμε το σημείο εκείνο το σκουλήκι κόβεται, κατόπιν τεμαχίζουμε το κομμάτι αναλόγως και δολώνουμε.
Η δύσκολη συλλογή και η υψηλή τιμή του, αναγκάζουν
τους ψαράδες, – όπως και στο μονοδόλι που θα συναντήσουμε παρακάτω – να περιορίζουν και να προσέχουν στην κατανάλωσή του. Η σπατάλη στα πολλά αγκίστρια του παραγαδιού, ακόμα και της καθετής αποφεύγεται, αυτό όμως δεν συμβαίνει σε ξέρες που κυκλοφορούν πολλά ασπρόψαρα. Η τιμή του κυμαίνεται ανάλογα με το μέγεθός του.
Ραμσής.
Νεόφερτο σκουλήκι που μοιάζει πολύ στο φαραώ με την ίδια αποτελεσματικότητα αλλά σε μικρότερες διαστάσεις. Πολύ ευαίσθητο στις αλλαγές θερμοκρασίας, μπορεί να διατηρηθεί στη συντήρηση για 15-20 μέρες.
Ακροβάτης:
Πωλείται στα περισσότερα καταστήματα ειδών αλιείας, μέσα σε μικρά χάρτινα κουτάκια που περιέχουν έξι – επτά κομμάτια συνήθως .
Διατηρείται ζωντανό για δεκαπέντε περίπου ημέρες σε δροσερό περιβάλλον και ακόμα καλύτερα στη συντήρηση ψυγείου. Είναι ευκολόχρηστο δόλωμα για ψάρεμα από την ακτή, πολύ καλά αποτελέσματα έχει και στη καθετή για γόπες, τσέρουλες, λυθρίνια, μπαλάδες κ.α.
Κόκκινο ή Ιωδίου:
Το βρίσκουμε πολύ δύσκολα. Λεπτό σκουλήκι που χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα όταν το περνάμε στο αγκίστρι. Το αίμα του ξετρελαίνει τα ψάρια, δολώνεται συνήθως για μουρμούρες,
αλλά προκαλεί και τα υπόλοιπα. Κυρίως χρησιμοποιείται στο πεταχτάρι και στην καθετή.
Άγριο:
Το συνηθισμένο μέγεθός του είναι δέκα έως δεκαπέντε εκατοστά περίπου. Το άσπρο – κίτρινο και ελαφρύ καφέ, αποτελούν το χρωματισμό του, όταν το βγάλουμε
από τη θάλασσα ή το αγοράσουμε από τα καταστήματα. Το διατηρούμε μέσα σε θαλασσινό νερό ή σε υγρό μαλακό χαρτί έως ότου φτάσουμε στον προορισμό μας.
Αν ο χρόνος από τη παραλαβή μέχρι την χρήση του είναι μεγάλος, θα πρέπει να αλλάζουμε συχνά το θαλασσινό νερό ή ακόμη να τοποθετήσουμε στο δοχείο ειδική αντλία οξυγόνωσης για να διατηρείται ζωντανό. Πριν δολώσουμε, το κόβουμε σε ροδέλες, με τρόπο τέτοιο που να ανταποκρίνεται στο εκάστοτε αγκίστρι και τις διατηρούμε σε μικρό δοχείο.
Κατάλληλο δόλωμα για παραγάδι, για καθετή αλλά και για ψιλή ζόκα, γιατί με τη σκληρότητα που διαθέτει δεν φεύγει εύκολα από το αγκίστρι. Οι σαργοί, τα σκαθάρια και οι σικυοί, είναι από τα καλά ψάρια που το προτιμούν.
Μάνα:
Είναι λίγο πιο μεγάλη από το άγριο και λίγο πιο χοντρή. Έχει αυξημένη ελκυστικότητα γιατί φωσφορίζει κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η συντήρηση και οι τρόποι δολώματος και ψαρέματος, δεν διαφέρουν από το άγριο.
Την προτιμούμε στο πεταχτάρι -πολλές φορές ολόκληρη- λιγότερο στην καθετή αλλα ειναι αποδοτική και στο παραγάδι.
Προσελκύει τσιπούρες, σαγρούς, σκαθάρια, σπάρους κλπ.
Μονοδόλι ή Χαλκιδέικο.
Σκουλήκι μεγέθους περίπου επτά εκατοστών. Η συντήρησή του δεν διαφέρει από τη Μάνα και το Άγριο. Διαφέρει όμως ο τρόπος που το περνάμε στο αγκίστρι.
Σε αντίθεση με τα προηγούμενα δολώματα που τα περνάμε κεντητά, το αγκίστρι διαπερνάει το χαλκιδέϊκο και δολώνεται ολόκληρο, εξ ου και το όνομά του (Μονοδόλι).
Το προκλητικό άσπρο ή ρόζ ανοικτό χρώμα του, η ικανότητά του να φωσφορίζει και οι ελκυστικές κινήσεις που κάνει δολωμένο, το αναγάγουν σε ένα από τα καλύτερα δολώματα.
Αυτά τα χαρακτηριστικά ωθούν τους ψαράδες στη περιορισμένη και αυστηρή χρήση του.
Το πεταχτάρι, είναι ο κύριος τρόπος που χρησιμοποιείται, ενίοτε και στην καθετή στο τελευταίο αγκίστρι (του βαριδιού).
Είναι καλό δόλωμα για τσιπούρες, λυθρίνια, σαργούς ενώ
το μελανούρι και το λαβράκι δύσκολα αντιστέκονται στο Χαλκιδέϊκο.
Μαύρο:
Σκουλήκι των αμμουδερών βυθών. Ζει και αυτοπροστατεύεται από το περίβλημα που διαθέτει σε όλο το μήκος του σώματός του. Το μαύρο χρώμα που έχει, του έδωσε και την ονομασία του.
Τα πολλά και μικρά ποδαράκια που διαθέτει κατά μήκος και το μαλακό σώμα του προκαλούν επίμονα τα θύματά του. Η συντήρησή του είναι ολιγοήμερη σε δροσερό περιβάλλον.
Κατάλληλο για μουρμούρες, μελανούρια, αλλά και για σαργούς, σπάρους κλπ.
Το χρησιμοποιούμε στο πεταχτάρι αλλά και στη καθετή όταν ξέρουμε ότι η περιοχή κρατάει καλά ψάρια.
Αμερικάνικο.
Το περισσότερο χρησιμοποιημένο και διαδεδομένο είναι το κόκκινο αμερικάνικο (διότι υπάρχει και μαύρο). Είναι χρώματος κόκκινου όπως καταμαρτυρά και το όνομά του, γεμάτο αίμα, μήκους απο 6 έως 15 πόντους. Δολώνεται συνήθως ολόκληρο με τη βοήθεια βελόνας και είναι «θανατηφόρο» για τσιπούρες και σαργούς. Διατηρείται στη συντήρηση έως πέντε το πολύ ημέρες από την ημερομηνία αγοράς, διατίθεται σε σακουλάκια των 10 τεμαχίων συνηθως. Εκτός όμως από «μονοδόλι» μπορεί να τεμαχιστεί και να δολωθεί κεντητά όπως προαναφερόμενα σκουλήκια.
Επιμέλεια – φωτογραφίες: Νίκος Λυμπερόπουλος