Από τον «Ταξιδευτή»
Η Σύμη απέχει κάτι λιγότερο από μια ώρα, με το δελφίνι ή με καταμαράν, από τη Ρόδο (συγκεκριμένα 24 ν.μ. βορειοδυτικά της Ρόδου και 255 ν.μ. από τον Πειραιά). Μπορεί κάλλιστα να συνδυαστεί και με διακοπές στη Ρόδο.
Κατά την είσοδο στο λιμάνι, η πρώτη όψη είναι πραγματικά εντυπωσιακή και προδιαθέτει θετικά τον επισκέπτη για το τι πρόκειται να συναντήσει. Σπίτια χωρίς την επικράτηση του άσπρου συνθέτουν έναν από τους πιο όμορφους παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας μας, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ιστορικός διατηρητέος.
Η Σύμη αποτελείται από δύο βασικούς οικισμούς: το Γιαλό, που είναι και το λιμάνι, και την Άνω Σύμη ή Χωριό. Μικρότεροι οικισμοί είναι ο Νημποριός, το Πέδι, η Μαραθούντα και ο Πανορμίτης. Γύρω από το λιμάνι και αμφιθεατρικά στους γύρω λόφους απλώνεται ο οικισμός του Γιαλού που χτίστηκε τον 19ο αιώνα. Τα σπίτια αναπτύσσονται κλιμακωτά και ανεβαίνουν κατά γειτονιές ως την κορυφή του λόφου όπου βρίσκεται το Κάστρο των Ιωαννιτών Ιπποτών με τη Μεγάλη Παναγιά. Στην είσοδο του λιμανιού εντυπωσιάζει ο πύργος του ρολογιού που χτίστηκε το 1880. Η εν λόγω περιοχή ονομάζεται Μουράγιο και φιλοξενεί όλες σχεδόν τις δημόσιες υπηρεσίες (Λιμεναρχείο, Ταχυδρομείο, Αστυνομία, Δημαρχείο).
Η πλαγιά που βρίσκεται το Δημαρχείο λέγεται Μαυροβούνι και δίπλα είναι οι συνοικίες Χαράνι, Κάμπος Κουλούντρι, Πιτίνι.
Όλα, αρχοντικά ή απλά, είναι δίπατα (ανώι – κατώι) ή τρίπατα, ακολουθώντας την ίδια αρχιτεκτονική -αληθινά κομψοτεχνήματα της Συμιακής λαϊκής τέχνης.
Το ανέβασμα προς την Άνω Σύμη ή Χωριό γίνεται από την Πλατεία της Σκάλας, ακολουθώντας την «Καλή Στράτα» με τα 500 φαρδιά σκαλοπάτια της. Λίγο πριν τελειώσουν τα πλατύσκαλα, ένα δρομάκι αριστερά οδηγεί στη ράχη ενός λόφου (λόφος της Νουλιάς ή Ποντικόκαστρο) που βλέπει στο λιμάνι. Εδώ στέκονται ακόμα στη σειρά οι παλιοί μύλοι, ενώ υπάρχουν και τα λείψανα ενός αρχαίου τύμβου ο προορισμός του οποίου και η χρονολογία που χτίστηκε παραμένουν άγνωστα. Ο περίπατος στο Χωριό μάς οδηγεί κάθε τόσο σε μία από τις έντεκα εκκλησιές του νησιού.
Κάνουμε βόλτα στις πλατείες του Αλέμηνα με τον ιστορικό καφενέ και του Αϊ Θανάση, όπου παλιά γίνονταν γλέντια πριν μπαρκάρουν οι ναυτικοί και οι σφουγγαράδες για τα μεγάλα ταξίδια τους. Από το Χωριό μπορούμε πεζοπορώντας περίπου σε 15’ να κατηφορίσουμε στο Πέδι. Πρόκειται για ένα μικρό λιμάνι με ωραία ακρογιαλιά. Ο μικρός γραφικός οικισμός είναι χτισμένος δίπλα στη θάλασσα, στο μυχό του κόλπου. Προσφέρεται για κολύμπι, ενώ μπορούμε να απολαύσουμε τοπικούς μεζέδες και όχι μόνο στα παραθαλάσσια ταβερνάκια που βρίσκονται σε αυτό.
Στη συνέχεια επισκεπτόμαστε τον Πανορμίτη, όπου βρίσκεται η Ιερά Μονή του Ταξιάρχη Μιχαήλ του Πανορμίτη στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, τοποθεσία που συνδυάζει βουνό και θάλασσα.
ΤΟ ΝΗΣΙ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
Η πόλη της Σύμης και πρωτεύουσά της εκτείνεται στο βόρειο τμήμα του νησιού και αποτελείται από δύο οικισμούς εξίσου όμορφους και γοητευτικούς. Την Άνω Σύμη που απλώνεται ως την κορυφή του λόφου πάνω στον οποίο δεσπόζει το Κάστρο των Ιπποτών και το Γιαλό, το ασφαλές λιμάνι του νησιού. Έχουν χαρακτηριστεί και οι δύο διατηρητέοι οικισμοί.
Η νησιώτικη πολυτέλεια φαίνεται κατά την περιήγηση του επισκέπτη στην πρωτεύουσα. Στον κεντρικό δρόμο θα δείτε το περίφημο Δημοτικό ρολόι, τα επιβλητικά κτίρια της Αστυνομίας και του Ταχυδρομείου και το ιστορικό οίκημα ΄΄Κατερινέτες΄΄ στο οποίο υπογράφηκε η συνθήκη παράδοσης της Δωδεκανήσου στους Συμμάχους, η οποία και σηματοδότησε την μετέπειτα ενσωμάτωσή της με την Ελλάδα.
Στην πλατεία του Γιαλού βρίσκονται οι παλιοί ταρσανάδες. Εκεί, φτιάχνονταν τα καράβια του νησιού.
Τα διώροφα καλοδιατηρημένα νεοκλασικά του 19ου αιώνα με τα αετώματα και τις αυλές με τα βότσαλα, θαυμάσια δείγματα της λαϊκής τέχνης, μαρτυρούν – εκτός από την οικονομική ευημερία – το καλό γούστο και την ιδιαίτερη κουλτούρα των κατοίκων.
Στο Γιαλό βρίσκεται και το Ναυτικό μουσείο του νησιού, στο οποίο θα δείτε μικρογραφίες καραβιών, όργανα και ναυτικά εργαλεία και όλα τα εξαρτήματα της παραδοσιακής σπογγαλιείας.
Από την πλατεία της Σκάλας και ακολουθώντας τη ΄΄Καλή Στράτα΄΄ με τα 500 φαρδιά σκαλοπάτια, φτάνει κάνεις στον οικισμό της Άνω Σύμης. Η διαδρομή αυτή μπορεί να σας κουράσει λίγο, θα σας ανταμείψει όμως με τις αξέχαστες εικόνες και τις μοναδικές φωτογραφίες που θα σας χαρίσει.
Περπατώντας κανείς στα σοκάκια της Άνω Σύμης συναντά κανείς όμορφα νεοκλασικά και διώροφα πέτρινα σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με θολωτά κατώγια, εξώστες και τζάκια στις αυλές, δηλαδή υπαίθριες κουζίνες. Χαρακτηριστικό των σπιτιών είναι ότι τα περισσότερα είναι βαμμένα στο χρώμα της ώχρας και έχουν κεραμοσκεπές. Στο εσωτερικό τους κοσμούνται με πολλά ξυλόγλυπτα, αφού η ξυλογλυπτική τέχνη έχει παράδοση στο νησί.
Στην κορυφή του λόφου που είναι κτισμένη η Άνω Σύμη θα δείτε τα απομεινάρια του Ενετικού Κάστρου και στην είσοδό του, το έμβλημα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη. Στο εσωτερικό του θα δούμε την εκκλησία της Παναγιάς του Κάστρου με το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις βυζαντινές εικόνες, ενώ από τον περίβολο του ναού θα απολαύσουμε την πανοραμική θέα στη πόλη.
Στην Άνω Σύμη αξίζει να επισκεφθούμε και το Ποντικόκαστρο, ένα προϊστορικό τύμβο, που είναι ένα από τα αρχαιότερα μνημεία του νησιού.
Επίσης, δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να επισκεφθούμε το Αρχαιολογικό και Λαογραφικό μουσείο, που βρίσκεται στη συνοικία Λιενί στην Άνω Σύμη που στεγάζεται σ’ ένα αναπαλαιωμένο παραδοσιακό αρχοντικό. Στις αίθουσές του φιλοξενεί εκθέματα από διάφορες περιόδους που αποκαλύπτουν σημαντικές πτυχές της ιστορίας του νησιού. Υπάρχουν κεφαλές αγαλμάτων και επιτύμβιες στήλες των αρχαίων χρόνων, μνημεία της παλαιοχριστιανικής και μεταβυζαντινής περιόδου, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες. Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι και η λαογραφική συλλογή του μουσείου.
Θα κολυμπήσετε στις παραλίες που βρίσκονται κοντά στο Γιαλό. Η κοντινότερη πλαζ είναι στον Ναυτικό Όμιλο Σύμης. Εντυπωσιακή παραλία είναι ο Άγιος Γεώργιος Δισάλωνας. Πάνω από την θάλασσα ΄΄κρέμεται΄΄ ένας βράχος που δημιουργεί ένα μοναδικό θέαμα, ενώ η πιο δημοφιλής παραλία του νησιού είναι η Νανού, μια υπέροχη αμμουδιά με πεύκα.
Με καΐκι ή με το σκάφος θα προσεγγίσετε το νησάκι της Αγίας Μαρίνας που βρίσκεται απέναντι από το Γιαλό, τον Άγιο Αιμιλιανό και τον Άγιο Βασίλειο, που διαθέτουν υπέροχες παραλίες και εκπληκτικά τοπία.
Στο Γιαλό και στην Άνω Σύμη υπάρχουν ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια όλων των κατηγοριών. Πολλά από αυτά στεγάζονται σε παραδοσιακά αρχοντικά που θα κάνουν τη διαμονή μας αξέχαστη.
ΠΑΝΟΡΜΙΤΗΣ Στον όρμο του Πανορμίτη βρίσκεται το μοναστήρι του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Είναι το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο του νησιού κι ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια του νομού Δωδεκανήσου. Δεν είναι γνωστή η χρονολογία ίδρυσής του, αλλά οι τελευταίες προσθήκες στα κτίσματά του σύμφωνα με την επιγραφή που υπάρχει στην είσοδο της εκκλησίας, έγιναν το 1783.
Το εσωτερικό της κοσμείται με βυζαντινές τοιχογραφίες. Ξεχωρίζει το σκαλιστό τέμπλο της, που είναι γεμάτο με τάματα, αφιερώματα και μια ολόχρυση εικόνα του Αγίου που λέγεται ότι βρέθηκε στο σημείο που κτίστηκε η μονή. Στο σκευοφυλάκιο φυλάγονται τα τάματα που βάζουν σε μπουκάλια οι ναυτικοί και καθώς λέγεται τα «βγάζει» η θάλασσα. Η εικόνα θεωρείται θαυματουργή και σύμφωνα με τους ντόπιους, αν κάποιος δεν εκπληρώσει το τάμα του, ο Άγιος πηγαίνει και το παίρνει μόνος του, γι’ αυτό και τον αποκαλούν «Κλέφτη».
Το μοναστήρι διαθέτει ξενώνα που μπορεί να φιλοξενήσει 500 άτομα, ενώ λειτουργεί λαογραφικό και εκκλησιαστικό μουσείο.
ΕΜΠΟΡΕΙΟΣ Πρόκειται για ένα μικρό γραφικό οικισμό με μια υπέροχη παραλία. Ο Εμπορειός ή Νημποριό είναι το δεύτερο λιμάνι της Σύμης και βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού. Με καΐκι ή με το σκάφος μας μπορούμε να προσεγγίσουμε το νησάκι Νίμος που βρίσκεται στο βόρειο άκρο της Σύμης που διαθέτει μια πεντακάθαρη παραλία.
Στον Εμπορειό θα δούμε τα «Δώδεκα Σπήλαια», είναι δώδεκα βυζαντινοί θόλοι που χρησίμευαν ως εργαστήρια γλυπτικής και ζωγραφικής.
ΠΕΔΙ Ο παραθαλάσσιος οικισμός Πέδι, βρίσκεται σε απόσταση 2 χλμ. ανατολικά της Άνω Σύμης, είναι κτισμένος γύρω από τον ομώνυμο όρμο και διαθέτει μια υπέροχη αμμώδη παραλία, ενώ η γύρω τοποθεσία είναι κατάφυτη από ελιές, αμπέλια και οπωροφόρα δέντρα. Εκτός από φυσιολατρικό ενδιαφέρον η περιοχή προσελκύει και τους λάτρεις του θρησκευτικού τουρισμού, καθώς εκεί θα δούμε τα λείψανα πρωτοχριστιανικών εκκλησιών και το ναό του Αγίου Γεωργίου με το επιχρυσωμένο τέμπλο.
ΙΣΤΟΡΙΑ Η Σύμη είναι ένα νησί με μεγάλη ιστορία. Σύμφωνα με την μυθολογία το νησί ονομαζόταν Μεταποντίδα ή Αίγλη από την ομώνυμη Νύμφη η οποία γέννησε εκεί, τις Τρεις Χάριτες. Ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι η Σύμη πήρε το όνομά της από την κόρη του βασιλιά της Ιαλυσού, την οποία έκλεψε ο θεός Γλαύκος και την έφερε να ζήσει στο νησί.
Η Σύμη κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Ο Όμηρος αναφέρει ότι πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο με τον βασιλιά της τον Νηρέα.
Ως πρώτοι κάτοικοι της Σύμης αναφέρονται οι Κάρες και αργότερα οι Δωριείς. Η Σύμη ανέκαθεν ανήκε στην επικράτεια των Ροδίων, με μόνη εξαίρεση ένα μικρό διάστημα κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. όπου το νησί πέρασε στην κυριαρχία των Αθηναίων.
Στο ρου της ιστορίας ακολούθησε τη μοίρα των υπόλοιπων νησιών της Δωδεκανήσου. Έτσι, γνώρισε την Ρωμαϊκή κυριαρχία, αργότερα στα χρόνια του Βυζαντίου αποτέλεσε τμήμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας,
το 1309 κατακτήθηκε από τους Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη και αρχίζει για το νησί και μια περίοδος ευημερίας. Τότε η Σύμη ανέπτυξε τη ναυτιλία της, το εμπόριο, τη σπογγαλιεία και οι κάτοικοι μυήθηκαν στις καλές τέχνες, αναπτύσσοντας σιγά – σιγά μια ιδιαίτερη κουλτούρα.
Το 1522 πέρασε στα χέρια των Τούρκων, αλλά οι κάτοικοι κατάφεραν να εξασφαλίσουν αρκετά φορολογικά και εμπορικά προνόμια. Η οικονομική ευημερία του νησιού συνεχίστηκε καθώς μπορούσαν να κατασκευάζουν τα καράβια τους και να κυριαρχούν στο Αιγαίο. Η συμμετοχή τους όμως, στην Επανάσταση του 1821 είχε ως αποτέλεσμα την κατάργηση αυτών των προνομίων.
Το 1912 καταλήφθηκε από τους Ιταλούς και πρόκειται για την περίοδο που το νησί αρχίζει να παρακμάζει.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της μεταναστεύει αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, ενώ τον Μάριο του 1948 στη Σύμη υπογράφεται το Πρωτόκολλο Ενσωμάτωσης και παράδοσης όλων των νησιών της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα.
Μουσεία
Το Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο Σύμης βρίσκεται στη συνοικία Λιενί στην Άνω Σύμη και στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό οίκημα. Οι συλλογές του περιλαμβάνουν αξιόλογα εκθέματα της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου, βυζαντινά έργα και λαογραφικό υλικό.
Η είσοδος του μουσείου οδηγεί σε μια βοτσαλωτή αυλή, στην οποία εκτίθενται αρχαία γλυπτά και αμφορείς διαφόρων εποχών.
Το μουσείο αποτελείται από πέντε συνολικά αίθουσες στις οποίες εκτίθενται ευρήματα διαφορετικών ιστορικών περιόδων.
Το Ναυτικό Μουσείο βρίσκεται στο Γιαλό. Αξίζει να το επισκεφθούμε και να γνωρίσουμε μέσα από τα εκθέματά του την ναυτική ιστορία της Σύμης. Θα δούμε μικρογραφίες καραβιών, ξυλόγλυπτα ιστιοφόρα, όργανα και εργαλεία της ναυτικής τέχνης, στολές δυτών, εξαρτήματα της παραδοσιακής σπογγαλιείας, κ.α.
Μοναστήρια
Το μοναστήρι είναι του Πανορμίτη είναι το σημαντικότερο του νησιού και το δεύτερο σε όλη τη Δωδεκάνησο μετά το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη στη Πάτμο. Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Σύμης και είναι κτισμένο μέσα σ’ ένα κλειστό όρμο με αμμουδιά. Δεν γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία ίδρυσής του, είναι όμως γνωστό ότι η μονή ανακαινίστηκε στο τέλος του 18ου αιώνα. Είναι αφιερωμένο στον Ταξιάρχη Μιχαήλ και στο καθολικό του δεσπόζει η ολόχρυση εικόνα του, ενώ στη γιορτή του, 8 Νοεμβρίου, έρχονται προσκυνητές από όλα τα Δωδεκάνησα. Ο ξενώνας του μοναστηριού μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 500 άτομα και η πρόσβαση στη μονή γίνεται ή με καΐκι από το Γιαλό.
Άλλα σημαντικά μοναστήρια που αξίζει να επισκεφθούμε είναι: η Μονή Ρουκουνιώτη που είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ και διαθέτει αξιόλογες τοιχογραφίες του 14ου αιώνα, η Μονή Κοκκιμίδη ένα παλιό μοναστήρι ένα βυζαντινό μοναστήρι που ανακαινίστηκε τo 1697, η Μονή του Σωτήρος και η Μονή του Σταυρού του Πολέμου που βρίσκονται στη δυτική ακτή.
Πανηγύρια
24 Ιουνίου – Αγίου Ιωάννη Σταφυλλά
Πεντηκοστή – Πανορμίτης
Αγίας Τριάδος – Αγία Τριάδα στο Χωριό
17 Ιουλίου – Αγίας Μαρίνας στο μικρό ομώνυμο νησάκι
20 Ιουλίου – Προφήτη 6 Αυγούστου – Του Σωτήρος στο Νημπορειό
15 Αυγούστου – Παναγία Αληθινή και Παναγία Μυρταριώτισσα
24 Αυγούστου – Παναγία Υπακοή και Παναγία Αληθινή
8 Νοεμβρίου Ταξιαρχών – Πανορμίτης και Μιχαήλ Ρουκουνιώτη.
Οι πιο δημοφιλείς παραλίες της Σύμης.
Νος: Μικρή παραλία πολύ κοντά στο λιμάνι.
Αγία Μαρίνα: Νησάκι κοντά στο Γιαλό με κρυστάλλινα νερά (κάτι που θα συναντήσουμε σε όλο το νησί).
Άγιος Γεώργιος Δησάλωνας: Η πιο εντυπωσιακή ίσως πλαζ.
Νημποριός: Όρμος με βότσαλο.
Νανού: Όρμος με αραιά αγριοκυπάρισσα.
Πέδι: Αμμουδερή παραλία.
Αγ. Νικόλαος: Αμμουδερή παραλία σε απόσταση περίπου 20’ με τα πόδια από το Πέδι ή ενδεχομένως με σκάφος ή καΐκι.
Άγιος Αιμιλιανός: Πολύ γραφική πλαζ. Ένα νησάκι με μια εκκλησία που επικοινωνεί με τη στεριά με έναν πέτρινο διάδρομο.
Οι πιο ήσυχες παραλίες της Σύμης
Μαραθούντα: Στενός όρμος με κρυστάλλινα νερά.
Άγιος Βασίλειος: Από τις ωραιότερες πλαζ.
Φανερωμένη: Όμορφος όρμος 20’ με τα πόδια από τον Πανορμίτη.
Πανορμίτης: Βρίσκεται στη δυτική ακτή –το συνδυάζουμε με επίσκεψη στο ομώνυμο μοναστήρι.
Νησάκια
Σέσκλι: Νησάκι στο νότιο άκρο της Σύμης με ολοκάθαρα νερά.
Νίμος: Νησί στο βορειότερο άκρο της Σύμης με πλαζ.
Αγία Μαρίνα.
Περιοχές αξιόλογες για ψαροντούφεκο.
Άγιος Βασίλειος, Σέσκλια, Πάτος (μετά τον Πανορμίτη), Νίμος.
Ντόπιες Σπεσιαλιτέ
Δεν πρέπει να παραλείψουμε να γευθούμε το Συμιακό γαριδάκι, το οποίο σερβίρεται σε όλες τις ταβέρνες του νησιού.
Επισημάνσεις
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στο νησί υπάρχουν καΐκια τα οποία εκτελούν αρκετά δρομολόγια την ημέρα μεταφέροντας τους επισκέπτες στα διάφορα σημεία στα οποία δεν είναι εύκολη η πρόσβαση ή στα νησάκια. Το νησί προσφέρει περισσότερες επιλογές αν διαθέτουμε σκάφος, μιας και τα περισσότερα μέρη δεν είναι ιδιαίτερα προσβάσιμα από την ακτή (κάτι που θα αντιμετωπίσουμε με τα καΐκια). Επιπλέον οι αποστάσεις στο νησί είναι τέτοιες ώστε να καλύπτονται και με μικρό δίκυκλο, το οποίο μπορούμε να νοικιάσουμε στο Γιαλό.
Αριθμοί τηλεφώνου που θα σας φανούν χρήσιμοι:
ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΣΥΜΗΣ ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΡΟΔΟΥ | 2246-0-71205 2241-0 -22220 |
Αστυνομία | 2246-0-71111 |
Καύσιμα (κάθε μέρα 07.00-21.00) | 2246-0-72367, 71713 |
Εξυπηρέτηση σκαφών | 2246-0-71077,71320 |
Ηλεκτρολογικές επισκευές σκαφών | 2246-0-72012, 6945165018 |
Αγροτικό Ιατρείο Γιαλού: | 2246-0-71290 |
Ναυτικό Μουσείο | 2246-0-72363 |